Shandong (Şandong), Çin’in doğu sahilinde yer alan bir eyalettir. Shandong, Çince dağın doğusu anlamına gelir, bu ismi Taihang dağlarının doğu yamaçlarında yer alması nedeniyle almıştır. Shandong, 92 milyonu bulan nüfusuyla Çin’in Henan eyaletinden sonra en kalabalık ikinci eyaletidir. Eyalet başkenti Jinan’dir, yüzölçümü 156.700 km²’dir.

3.000 km’lik kıyı şeridinde başta Qingdao, Rizhao, Weihai, Yantai ve Longkou olmak üzere toplam 25 liman bulunur. 2010 yılında eyaletin gayri safi yurtiçi hasılası 603 milyar ABD Doları olarak (Guangzhou ve Jiangsu’nun ardından üçüncü sırada), kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılası da 6.365 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir.

Ünlü Çinli filozof Konfüçyus’un memleketi Qufu, Shandong eyaletindedir.

Coğrafya & İklim

Shandong, arazi şekilleri bakımından genelde düzlüktür. Eyaletin kuzeybatı, batı, güneybatı bölgeleri geniş Kuzey Çin Ovası’nın parçasıdır. Eyaletin orta kısmı ise dağlıktır, Taishan, Lushan ve Mengshan dağ sıraları bu kesimde yer alır. Tepelik olan eyaletin doğu bölümü de denize uzanır.

Ilıman bir iklimi olan Shandong’da yazlar nemli, kışlar da kuru ve soğuk geçer. Ocak ayı ortalama sıcaklığı -5 ile 1 ˚C arasında, Temmuz ayı ortalama sıcaklığı ise 24 – 28 ˚C arasında seyreder. Ortalama yıllık yağış 550 – 950 mm arasındadır.

Ulaşım

Jingjiu (Pekin-Kowloon) tren yolu hattı ile Jinghu (Pekin-Shanghay) tren yolu hattı Shandong eyaletinin batısından geçer. Çin eyaletleri arasında Shandong en yoğun ve en yüksek kalitede hızlı tren yolu hatlarına sahiptir. Birçok koy ve limanlarıyla Shandong Yarımadası’nda Qingdao, Yantai, Weihai, Rizhao ve Longkou gibi liman şehirler mevcuttur. Eyaletin işlek havaalanları Jinan Yaoqiang ve Qingdao Liuting Uluslararası Havaalanıdır.

Tarih

Kuzey Çin Ovası’nın doğu ucunda yer alan konumu sebebiyle Shandong antik çağlardan beri Çin uygarlığının etkisinde olmuştur. Bahar ve Güz döneminde ve Savaşan Devletler döneminde Shandong iki güçlü devlete ev sahipliği yapmıştır: Linzi’da Qi Devleti ile Qufu’da Lu Devleti. Qin (Çin) Hanedanı M.Ö. 221 yılında bölgeyi işgal etmiş ve merkezi Qin Devleti’ni kurmuştur. Modern Shandong eyaleti Ming Hanedanı döneminde oluşturulmuştur. Qing Handanı döneminde ise eyalet sınırları genel hatlarıyla çizilmiştir. 1949 yılında Shandong eyaleti, Çin Halk Cumhuriyeti’nin kontrolü altına girmiştir.

Kültür & Gelenekler

Shandong ismini, dağlarının doğu yamaçlarında yer alması nedeniyle Bahar & Güz ile Savaşan Devletler (M.Ö. 722 - 221) döneminde almıştır. Yuan Hanedanı döneminde (M.S. 1271 - 1368) özel idari bölge olarak, 1636 yılında Qing Hanedanı döneminde (1616 - 1912) ise eyalet olarak düzenlenmiştir.

Shandong Çin kültürünün medeniyet beşiklerinden biridir. En eski Çince yazısı olan ve tarihi 4000 yıl öncesine dayanan Taowen, Shandong’da keşfedilmiştir. İki güçlü devletin burada kurulmuş olması sebebiyle eyalet aynı zamanda Qi ve Lu’nun yeri olarak da adlandırılır.  

Antik Çin’in büyük filozofu ve eğitimcisi Konfüçyus dışında, Mençius, Mo-tse, Zhuang Zi, askeri stratejist Sun Zi ve Zhuge Liang, edebiyatçı ve hattat Wang Xizhi, yazar Pu Songling, şair Li Qingzhao ve bilimsel tarım uzmanı Jia Sixie’nin memleketi Shandong’dur.

Modern zamanda ise Shandong bilim adamı Ji Xianlin, Nobel ödelli yazar Mo Yan, hattat Ouyang Zhongshi ve diplomat Li Zhaoxing ile ön plana çıkmaktadır.

Turizm

Muhteşem doğa manzarası, kültürel ve tarihi mirasıyla Shandong turizm bakımından çok zengindir. Eyalette; Taishan Dağı ve tapınağı, Konfüçyus’un kökü ve mezarı, antik Qi (Çi) Devleti’nin başkenti Lingzi, Taoizm için kutsal sayılan Laoshan Dağı, Uluslararası Bira Festivali ile meşhur sahil şehri Qingdao, dünyada şarap üretimi ile ünlü Yantai kenti ve “Baharların Şehri” olarak da bilinen eyalet başkenti Jinan mutlaka görülmesi gereken yerlerdir.

Shandong Mutfağı

Shandong mutfağı, Çin’in geleneksel sekiz mutfağından biridir. Kendi içinde karasal Shandong mutfağı (Jinan mutfağı), deniz mahsülleri ağırlıklı Jiaodong mutfağı ve festivaller için hazırlanan Konfüçyus Köşkü mutfağı olmak üzere üçe ayrılır.

Eğitim

Shandong Eyaleti’ndeki Üniversiteler:

• Shandong University / Shandong Üniversitesi
• Qingdao University of Science and Technology / Qingdao Bilim ve Teknoloji Üniversitesi
• Qingdao Technological University / Qingdao Teknoloji Üniversitesi
• Weifang University / Weifang Üniversitesi
• Weifang Medical University / Weifang Tıp Üniversitesi
• Shandong University of Chinese Traditional Medicine / Shandong Geleneksel Çin Tıbbı Üniversitesi
• Shandong Institute of Education / Shandong Eğitim Enstitüsü 
• University of Jinan / Jinan Üniversitesi
• Shandong Institute of Light Industry / Shandong Hafif Sanayi Enstitüsü
• Shandong Jiaotong University / Shandong Jiaotong Üniversitesi
• Shandong Jianzhu University / Shandong Jianzhu Üniversitesi
• Shandong Economic University / Shandong Ekonomi Üniversitesi
• Shandong University of Finance / Shandong Finans Üniversitesi
• Shandong University of Art & Design / Shandong Sanat & Tasarım Üniversitesi
• Shandong University of Arts / Shandong Güzel Sanatlar Üniversitesi
• Shandong Normal University / Shandong Eğitim Üniversitesi
• Shandong Sport University / Shandong Spor Üniversitesi
• Ocean University of China / Çin Okyanus Üniversitesi
• Qingdao University / Qingdao Üniversitesi
• Taishan Medical University / Taishan Tıp Üniversitesi